Vakantie op Gozo en Comino: de beste reistips voor Gozo en Comino

Een vakantie op Gozo en Comino, de buureilanden van Malta, staat garant voor vele uren zon, mooie baaien, ruige landschappen en dito wegen, maar ook voor oude stadjes met een bewogen geschiedenis.  Met onderstaande tips haal je alles uit je vakantie op Gozo en Comino.

Vakantie op Gozo: eiland met veel gezichten

Gozo wordt vaak het kleine of het groene broertje of zusje van Malta genoemd. En daar zit zeker een kern van waarheid in. Gozo heeft een derde van de omvang van Malta. Het is er rustiger dan op het hoofdeiland Malta en ook wat groener. Maar tijdens een vakantie op Gozo en Comino kom je er al snel achter dat de eilanden al net zo uniek zijn als Malta zelf.

Wandelen op Gozo

Vooral in het voorjaar en de herfst, als de temperatuur nog aangenaam is, is Gozo een heerlijke wandelbestemming met een uitgebreid netwerk van wandelroutes en paden. Bij wandelaars populaire gebieden op Gozo zijn de Ta’ Dbiegi bij St. Lawrenz, de Ta’ Gordan Lighthouse bij Ghasri, de omgeving van Qala en de San Blas-vallei bij Nadur.

Vakantie aanbiedingen Gozo

Gozo wordt ook wel eens het stille eiland genoemd, maar dat klopt eigenlijk alleen na 17.00 uur, als de meeste dagjesmensen de boot terug naar Malta hebben genomen. Het eiland is dan weer voor de eigen inwoners, plus natuurlijk de toeristen die een vakantie op Gozo geboekt hebben.

Een vakantie op Gozo kun je onder meer boeken bij TUI, Elizawashere, De Jong Intra, Andolives, Prijsvrij en Interhome vakantiehuizen.

De vele gezichten van een vakantie op Gozo

Maar Gozo is ook een eiland dat barst van de geschiedenis. Zo staan op Gozo de oudste, vrijstaande door mensen gemaakte gebouwen ter wereld. Die zijn naar schatting 6000 jaar oud. Een eiland ook dat een bewogen geschiedenis kent met veroveringen door Phoeniciërs, Romeinen, Byzantijnen, Arabieren, kruisvaarders, Fransen en Britten. Kortom, een eiland dat tal van verschillende gezichten heeft.

Comino is nog kleiner dan Gozo en ligt tussen Gozo en Malta in. Op Comino draait het wat toerisme betreft om watersport, watersport en nog eens watersport waarbij vooral de Blue Lagoon en de Crystal Lagoon de grote publiekstrekkers zijn, maar daarover verderop in dit artikel meer.

Hoe kom je op Gozo?

Een vakantie op Gozo of Comino begint voor de meeste vakantiegangers met een ongeveer 25 minuten durende boottocht vanaf Malta. Vanuit de haven van Cirkewwa, in het noordwesten van Malta, gaan om de 20 minuten veerboten naar Gozo. Je kunt zo de ferry op, want de heenreis is gratis. Voor de terugreis moet je wel een kaartje kopen, maar dat kost slechts een paar euro per persoon.

Je kunt ook vanuit de hoofdstad Valletta naar Gozo varen, maar die snelle ferry doet er drie kwartier over en moet je vooraf reserveren.

De veerboten leggen op Gozo aan in de haven van Mgarr. De hoog op een heuvel gelegen parochiekerk van Mgarr, die gewijd is aan de Madonna van Loreto, domineert het stadje. Volgens de overlevering is de kerk een kleinere kopie van de bedevaartkerk in het Franse Lourdes. Ook niet te missen zijn de aanbieders van taxi’s en excursiebootjes direct bij de uitgang van de ferryterminal. Overigens kun je tevoren ook al online excursies en uitstapjes op Gozo boeken via sites als Getyourguide.

Vervoer op Gozo

Omdat Gozo niet zo’n groot eiland is, kun je snel naar alle bezienswaardigheden toe. Je kunt vooraf allerlei excursies en trips op Gozo boeken, zoals Jeep-safari’s, ritten met de hop-on-hop-off-bus of boottochtjes.

De belangrijkste attracties in Victoria, de hoofdstad van Gozo

Vanuit Mgarr gaan we met een privé-taxi naar Victoria, de hoofdstad van Gozo. Die stad wordt in het Maltees ook wel Rabat genoemd, wat zoveel wil zeggen als ‘voorstad bij een citadel’. Vandaar dat je een Rabat op Malta en Rabat op Gozo hebt. De belangrijkste attracties van Victoria zijn de citadel, met z’n tien kilometer lange zware verdedigingswerken, met binnen die muren de Maria-kathedraal en de Basiliek van Sint George. De kathedraal staat op de plek van een voormalige Romeinse tempel die gewijd was aan de godin Juno, de vrouw van oppergod Jupiter. De spectaculaire trappen herken je misschien uit een Game of Throne-aflevering.

Links van de kathedraal staan de rechtbank en het oude gevangenismuseum. Je kunt heerlijk door de smalle, koele straatjes van de oude citadel dwalen of over de dikke vestingmuren wandelen. Die vestingwerken, die tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd raken, zijn pas sinds 2017 dankzij Europees geld weer helemaal gerestaureerd. Trek in een lekker koffietje? Dan kun je terecht in het rooftop-terras van Ta’Rikardu, oftewel de ‘bar van Ricardo’, in de Triq Il-Fossos, vlak naast de kathedraal.

Snorkelen en Game of Thrones in Dwejra

Een andere trekpleister van Gozo is de baai van Dwejra aan de westkust van Gozo. Je gaat hier echt even terug in de tijd, want het gehucht is nog niet aangesloten op het elektriciteitsnetwerk. Her en der staan generatoren te draaien om lokaal stroom op te wekken.

Tot 2017 stond hier bij Dwejra de wereldberoemde Azure Window in zee. Deze door de natuur gevormde stenen boog stortte in tijdens een storm. De zogeheten Blue Hole, een natuurlijke, ronde rotsformatie in zee, is nu de voornaamste attractie. Moeder Natuur heeft hier eigenlijk een natuurlijk zwembad van gemaakt. De wanden van de 16 meter diepe lagune zijn bedekt met kleurrijk koraal. Vanaf de parkeerplaats gaat een rotsachtig pad nar de Blue Hole.

Veel makkelijker te bereiken is de zogeheten Inland Sea, een bijna helemaal door steile kliffen ingesloten baai. Je komt daar door een klein stukje het pad aan de rechterkant van de parkeerplaats op te lopen. Het kraakheldere, vlakke water is echt een paradijs voor snorkelaars en duikers. Zelfs in het hoogseizoen is het er vaak nog rustig. Als je geen duiker bent, kun je je hier met een bootje langs de steile kliffen laten varen. En ben je liefhebber van Game of Thrones? Dan zul je vast wel enkele scènes herkennen die hier zijn opgenomen toen de Azure Window nog fier overeind stond.

Duiken op Gozo

Over duiken gesproken: Gozo is een echt duikersparadijs. Met meer dan 120 duikplekken is er een ruime keus voor duikers van elk niveau. De kalme en heldere zee zorgt voor een uitstekend zicht en is er weinig tot geen stroming. Wel zo fijn als je nog niet zoveel duikervaring hebt. Daarnaast is de water temperatuur bijna het hele jaar door aangenaam en het risico om gevaarlijke dieren tegen te komen nihil.

Nieuwe duikattractie: scheepswrak Hephaestus

Gozo heeft er sinds september 2022 weer een duikattractie bij. Bij Xatt L-Aħmar aan de zuidkust van Gozo is de MT Hephaestus tot zinken gebracht. De 60 meter lange olietanker liep tijdens een storm op 10 februari 2018 aan de grond bij de kust van Qawra, het noorden van Malta. De olietanker bleek niet meer te repareren en werd daarom opgelapt en schoongemaakt om als kunstmatig rif te dienen. Deze operatie werd uitgevoerd door de Malta Tourism Authority, in samenwerking met de Professional Diving School (PDSA) en het ministerie van Gozo. Het wrak ligt op 40 meter diepte en is een mooie aanvulling op de diverse onderwaterwereld van de Maltese archipel.

De zoutpannen van Xwenji

Vanuit Dwejra is het niet zo gek ver rijden naar de zoutpannen van Xwenji. Hier wordt al sinds de Klassieke Oudheid zeezout gewonnen. Gozo is nog een van de weinige plekken in Europa waar op deze manier zout gewonnen wordt.

Ramla Beach en de Grot van Calypso

De zoutpannen liggen vlakbij de Grot van Calypso. Het zou de plek zijn waar volgens de Griekse mythologie de nymph Calypso de Griekse held Odysseus, die na de overwinning van de Grieken in de Trojaanse oorlog tien jaar ronddoolde door het Middellandse Zee-bekken, zeven jaar lang gevangen gehouden zou hebben.

Die grot, die eigenlijk bestaat uit een serie grotten, is tegenwoordig afgesloten, maar vanaf het pad bij de grot heb je een prachtig uitzicht op Ramla Beach, het mooiste strand van Gozo. Op het strand zijn ook resten gevonden van een Romeins dorp dat in het bruinrode zand is weggezakt. Neem tijdens je vakantie op Gozo niet je mooiste handdoek mee naar dit strand, want het bruinrode zand geeft af en schijnt er erg slecht uit te gaan in de as.

Als je nog wat tijd over hebt, kun je ook naar de Mixta Cave of de L-Ghar tal-Mixta, zoals deze grot in het Maltees heet. De grot ligt tegenover de Calypso Cave aan de andere kant van Ramla Beach. Ook bij deze hooggelegen grot heb je een mooi uitzicht over het strand. In en rond deze grot zijn veel archeologische voorwerpen uit de Bronstijd opgegraven.

De Ggantija-tempels: oudste vrijstaande bouwwerk ter wereld

Maar zelfs die Bronstijd-bewoners waren bij lange na niet de oudste bewoners van Gozo, integendeel. De eerste bewoners van Gozo kwamen al rond 5000 voor Christus naar het eiland. Ze waren vermoedelijk afkomstig van het 90 kilometer verderop gelegen Sicilië dat je bij helder weer nog kunt zien liggen. De huidige zeestraat tussen Sicilië en Malta was destijds mogelijk een landverbinding. Vermoedelijk rond 3600 voor Christus begonnen deze vroegste inwoners van Gozo bij het huidige Xaghra met de bouw van wat nu als de Ggantija-tempels bekend staat.

De twee ommuurde tempels zijn in de vorm van een klaverblad gebouwd en hebben aan de binnenzijde diverse ruimtes gehad. Vanwege de vele vruchtbaarheidsbeeldjes die zijn gevonden sinds de opgravingen in 1827 begonnen, is hier vermoedelijk een vruchtbaarheidsgodin aanbeden. Ooit hadden de tempels een dak. Sensoren en andere meetapparatuur houden in de gaten of de tempels en de omwalling niet verzakken.

Zo’n honderd meter verderop ligt de Shara Circle, een ommuurde, ondergrondse begraafplaats. Die is alleen op afspraak te bezoeken. Loop ook even rond door het museum bij de entree van de tempels. Daar krijg je uitleg over het tempelcomplex en andere megalithische bouwwerken elders in de wereld.

Link tussen Gozo en Stonehenge?

Hoe die oude Gozitans, zoals de inwoners van Gozo tegenwoordig genoemd worden, de soms 50 ton zware blokken van harde zandsteen op hun plek hebben gekregen, is een raadsel. Het wiel bestond nog niet, dus de tempelbouwers moesten de loodzware blokken op een andere manier verslepen en overeind zetten. Er bestaat een theorie dat deze oude tempelbouwers ook betrokken zijn geweest bij de bouw van het vermaarde Stonehenge-complex in Engeland, omdat een aantal afmetingen hetzelfde zijn. Vast staat in ieder geval dat de Ggantija-tempels het oudste vrijstaande door mensen gemaakte bouwwerk ter wereld is. Logisch dus dat de Ggantija-tempels op de Unesco Werelderfgoedlijst staan.

Het uiteindelijke lot van de tempelbouwers is eveneens onbekend. Zij verdwenen bij het begin van de Bronstijd, toen nieuwe volken naar de eilanden kwamen. Maar ook die bronstijdmensen zijn uiteindelijk verdwenen, waarna rond 800 voor Christus de Phoeniciërs uit Noord-Afrika voet aan wal zetten. Zij zouden het eiland de naam Gozo hebben gegeven, wat afgeleid zou zijn van het Phoenicische woord voor ‘schip’.

Trek gekregen? In elk dorp op Gozo is wel een restaurant te vinden waar met lokale producten gewerkt wordt. Ook zijn er soms boerderijen die langs de weg een restaurantje uitbaten. Wil je lunchen en tegelijkertijd genieten van mooi uitzicht, dan is het Country Terrace bij de haven van Mgarr ‘the place to be’. Dit voormalige landhuis is omgebouwd tot restaurant en beschikt over een weergaloos uitzicht en uitstekende koks.

Snorkelen, zwemmen en zonnen op Comino

Vanuit de haven van Mgarr kun je de veerboot terug naar Malta nemen, maar ook diverse watertaxi’s, excursieboten en veerboten die naar Comino gaan. Comino is nog kleiner dan Gozo en ligt tussen Gozo en Malta in. Vanaf Gozo is het nog geen tien minuten varen. Comino is nagenoeg onbewoond en er is maar 1 hotel. Alles op Comino draait om watersport en relaxen. De hotspots hier zijn de Blue Lagoon en de Crystal Lagoon.

De Blue Lagoon op Comino

De Blue Lagoon is een grote, door steile kliffen omgeven baai met werkelijk kristalhelder water, vandaar de naam. Op een zomerse dag stikt het hier van de excursieboten, jetski’s, speedboten en andere vaartuigen die toeristen naar de Blue Lagoon hebben gebracht. Strandgangers moeten er al vroeg bij zijn om een plekje te veroveren op de steile hellingen. Het is hier vooral zien en gezien worden. Het zwemmersgedeelte is afgezet met een drijflijn zodat je veilig kunt zwemmen.

Snorkelen in de Crystal Lagoon

Ook elders langs de kust van Comino zijn baaien en baaitjes waar zeiljachten en motorboten voor anker liggen. Een daarvan is de Crystal Lagoon. Deze baai is alleen per boot bereikbaar is , maar het is hier een stuk rustiger dan in de Blue Lagoon. In de Crystal Lagoon kun je heerlijk snorkelen in de beschutte baai, maar natuurlijk ook gewoon lekker dobberen op je boot.

Op Comino zelf kun je wandelen, bijvoorbeeld naar de Santa Marija-toren, een oude wachttoren die in de 17^e eeuw gebouwd werd om de Maltezer eilanden te beschermen tegen piraten en veroveringszuchtige Arabieren. Vanaf Comino is het zo’n tien minuten varen terug naar Malta.

Kijk voor meer tips voor een vakantie op Gozo en Comino op VisitGozo, de website van het verkeersbureau van Gozo.

Leuke uitjes en attracties op deze bestemming: