Honderden zwaluwen nemen in de lente bezit van Landal Esonstad. Dit vakantiepark ligt aan het Lauwersmeer in Friesland. De vogels zorgen voor een extra verbinding met de natuur en geven parkbewoners het bijzondere gevoel dat zwaluwen een vaste waarde vormen van het Nederlandse cultuurlandschap. Daarnaast vormen zij een natuurlijke bestrijding van de muggen die ’s zomers dit waterrijke gebied bevolken.
Uiterst wendbare vliegkunstenaars zijn het en de bekende boodschappers van de lente. “Eén zwaluw maakt nog geen lente”, zo luidt het spreekwoord, maar tweehonderd wel. Dat moet vogelaar Nico van Dam hebben gedacht toen hij in 2010 voor het eerst op vakantie was in Esonstad en opvallend veel zwaluwen zag. Nico van Dam, actief lid van de Volgelwerkgroep Krimpenerwaard, ging de vogels observeren en sloeg samen met zijn broer Arnold van Dam aan het tellen. “Ik ontdekte onder de dakgoten van enkele zeventiende -eeuwse vakantiehuizen de vakkundig gemetselde nesten van zwaluwen. Ook kwam ik erachter dat de vogels voor de bouw ervan klei gebruikten van de dijk aan het Lauwersmeer.“
Herstel terugloop
Vanaf het jaar 2010 hielden Nico en Arnold van Dam nauwkeurig de zwaluwstand van Esonstad bij en vergeleek die met landelijke tellingen. Ik constateerde dat er in jaren 2013 en 2014 meer dan 200 nesten waren, maar in 2015 liet er een opvallende daling zien. Die terugloop verklaar ik met name door schilderwerkzaamheden aan de huizen in het park. Daarbij werden nesten verwijderd.” Daarom adviseerde Nico van Dam Landal GreenParks om kunstnesten terug te plaatsen voor ieder verwijderd nest. “Mijn advies had effect want in 2016 en 2017 nam het aantal nesten weer toe.”
Grootste zwaluwkolonie
Om de zwaluwen een steuntje in de rug te geven bij de bouw van hun nest heeft Nico inmiddels speciale kleiputten aangelegd waar hij smeuïge klei bereidt en speciale witte veertjes neerlegt. “Die witte veertjes leggen de zwaluwen tussen de eieren, ze blijken desinfecterend te werken”, zo vertelt hij enthousiast. Milou Buisman, parkmanager van Landal Esonstad, is realistisch. Zij ziet twee kanten aan de medaille. “We zijn natuurlijk reuzenblij dat we de grootste zwaluwkolonie van Nederland binnen ons park hebben. De zwaluw staat bekend als een geluksbrenger. Maar laten we niet vergeten dat we ook onderhoudswerkzaamheden moeten kunnen uitvoeren. Om eventuele overlast van vogeluitwerpselen te vermijden hebben we onder de nesten inmiddels opvangplanken aan de muur bevestigd.” Toch overheerst bij Milou Buisman het positieve gevoel. ”De vogels zijn ook een graadmeter voor de schone lucht hier”.
Het jaar van de zwaluw
Het jaar 2018 is het jaar van de zwaluw. De zwaluwstand staat, volgens Vogelbescherming Nederland, onder druk. Van de boerenzwaluw, gier-, oeverzwaluw en huiszwaluw zijn op dit moment zo’n driehonderdduizend exemplaren. Dat waren er ooit vijfhonderdduizend. De kleine trekvogel gaat eind juli weer terug naar Afrika waar ze overwinteren. De zwaluw zorgt voor twee tot drie broedsels per jaar. De toegenomen bebouwing (verstedelijking) en het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw worden wel als oorzaak aangemerkt.
Landal GreenParks geeft aan maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen hoge prioriteit. De organisatie ondersteunt actief natuurbeschermingsprojecten in samenwerking met onder andere Natuurmonumenten. Landal GreenParks ‘Esonstad’ ligt vlakbij het Nationaal Park Lauwersmeer en de Waddenzee die in 2009 tot Unesco Werelderfgoed is verklaard.
Nico van Dijk is reisjournalist sinds 2003. Hij is gespecialiseerd in wintersport en cruises.