Shadow

Honderdvijftig jaar wintertoerisme in Zwitserland

Wintertoerisme is een Zwitserse uitvinding. Komend winterseizoen vieren de Zwitsers dat het fenomeen precies 150 jaar geleden ontstaan is in hun land. De absolute pioniers waren de plaatsen St. Moritz en Davos in Graubünden. Twee opmerkelijke verhalen uit de winter van 1864-65, die het startsein bleken te zijn voor de ontwikkeling van het wintertoerisme in Zwitserland en ver daarbuiten.

St. Moritz: legendarische weddenschap

©  Beatenberg Bilder
© Beatenberg Bilder

Hotelier Johannes Badrutt uit St. Moritz daagde zijn Engelse zomergasten in september 1864 uit om terug te komen in de winter, zodat ze konden genieten van de zon en het milde klimaat. Als het hen niet zou bevallen, dan zou Badrutt de volledige reis- en verblijfskosten van zijn gasten vergoeden. De Engelsen gingen de weddenschap aan en kwamen in december 1864 terug naar het Engadin. Tot hun verbazing en genoegen beviel het zo goed, dat ze pas met Pasen in 1865 weer terugkeerden. Zonder het te beseffen waren zij hiermee de eerste wintertoeristen en staat Johannes Badrutt bekend als winterpionier.

Davos: van patiënt naar wintertoerist

In dezelfde periode gebeurde er iets opmerkelijks in Davos, dat bekend stond als zomers hoogtekuuroord. Op 8 februari 1865 kwamen de verzwakte patiënten Friedrich Unger en Hugo Richter uit Duitsland aan bij het raadhuis van het dorp. Ze hadden hun laatste hoop gevestigd op de hoogtelucht van Davos. Tot verbazing van de bewoners begonnen Unger en Richter meteen aan hun kuur, op een met planken bedekte hooislede. De kuur bleek al snel succesvol te zijn: beide heren voelden zich fit genoeg om weer aan het werk te gaan. Niet veel later waren ze zelfs op het meer van Davos aan het schaatsen. De patiënten waren inmiddels wintergasten geworden.

Ijssporten

In de beginjaren van het wintertoerisme waren het vooral de ijssporten die werden beoefend tijdens een winters verblijf in de Zwitserse bergen. De Engelsen waren gek op spelletjes en introduceerden de ijssporten zoals we ze nu kennen zoals ijshockey, kunstschaatsen, curling en bobsleeën. In 1870 werd de eerste schaatsclub opgericht in Davos en in 1872 werd de eerste kunstijsbaan gebouwd in St. Moritz. Ondanks de dominantie van deze plaatsen vond het eerste Europese Kampioenschap ijshockey, in 1910, aan de andere kant van Zwitserland plaats: in het West-Zwitserse Les Avants. Sport en spel op het ijs werd al snel aangevuld met een andere activiteit: sleeën. Achter het Kulm Hotel in St. Moritz bouwden zij in 1872 een kunstmatige sleebaan. John Adington Symonds legde in 1882 in Davos een sleebaan aan over de postweg naar Klosters en de eerste wedstrijd was een feit. Davos vormt dan ook samen met St. Moritz de bakermat van de hedendaagse sleesporten zoals bobsleeën en skeleton.

Ontwikkeling van het alpineskiën

Lang voordat de eerste wintertoeristen voet op Zwitserse bodem zetten, was het volgens de geschriften pater Johann Josef Imseng die in 1849 als eerste Zwitser op de ski’s stond, al werd het skien zelf in Scandinavie uitgevonden. Hij gleed van Saas-Fee naar Saas-Grund. Toch zou het nog ruim een halve eeuw duren voordat de skisport echt doorbrak. De eerste skiwedstrijd in de Alpen vond plaats in 1911 in Crans-Montana, maar het was vooral in het Berner Oberland en met name in Wengen en Mürren waar de alpine skisport zich snel ontwikkelde. Eind jaren ’20, begin jaren ’30 groeide de populariteit van het alpineskiën snel en de eerste skischolen werden opgericht in St. Moritz en Zermatt (1929). De grote groei kwam pas een paar decennia na de Tweede Wereldoorlog in de jaren ’60 en ’70.

Vervoer in de skigebieden

Wanneer je nu een bezoek brengt aan de Zwitserse bergen, zul je versteld staan van de manier waarop je wordt vervoerd. Kwalitatief hoogwaardige en innovatieve transportsystemen sluiten naadloos op elkaar aan. Het openbaar vervoer in Zwitserland rijdt op tijd, is comfortabel en efficiënt met elkaar verbonden. Bovendien sluit het naadloos aan op de vele bergbanen, tandradbanen en skiliften. In totaal telt Zwitserland bijna 1800 bergtreinen, kabelbanen en skiliften.

De eerste ontwikkeling om de bergen te ontsluiten dateert uit 1890 toen het traject Landquart-Davos werd geopend. Vanaf 1904 rijdt de Rhätische Bahn naar St. Moritz en onlangs is het 100 jarig bestaan gevierd van de Arosa-Bahn. Al snel werd duidelijk dat de wintertoeristen niet alleen door de bergen wilden reizen, maar de bergen ook echt actief wilden beleven. In 1912 werd de eerste lift gebouwd die speciaal voor wintersporters bedoeld was: de ‘Standseilbahn’ in Mürren naar Allmendhübel. Een wereldprimeur had Davos in 1934 met de door Ernst Constam uitgevonden eerste ‘ankerlift’ ter wereld.

Tegenwoordig gaat Zwitserland prat op records zoals de hoogste skilift van Europa in Zermatt (Gobba di Rollin 3899m), de hoogst gelegen metro ter wereld in Saas-Fee (Metro Alpin 2980-3456m), het hoogst gelegen treinstation van Europa (Jungfraujoch 3454m) en het hoogst gelegen ‘open air’ spoortraject van Europa (Gornergrat, Zermatt 1604-3089m).

5/5 - (5 stemmen)

Inschrijven gratis nieuwsbrief

Privacy *