Tot voor enkele tientallen jaren geleden werd er nog volop gesmokkeld in het grensgebied van het Vorarlberger Montafon in Oostenrijk en Prättigau in Zwitserland. Gesmokkeld wordt er bijna niet meer, maar je kunt nog wel de smokkelroutes nalopen en onderweg zien waar de smokkelaars hun contrabande verstopten voor de douaniers.
De boerenbevolking van de doorgaans straatarme bergdorpen in Montafon was tot ver na de oorlog aangewezen op smokkel omdat het aan de meest basale behoeften. Boter, koffie, kousen werden in rugzakken vanuit bijvoorbeeld het Zwitserse Klosters over de Madrisa naar Gargellen in het Oostenrijkse Montafon gebracht en daar verder vervoerd naar andere dalen. Er schijnt nog steeds gesmokkeld te worden, nu vooral kleding en levensmiddelen de andere kant op, naar Zwitserland, al gebeurt dat slechts nog voor een deel via de bergen.
Omgekeerde schoenzolen
De smokkelaars gebruikten alle mogelijke middelen om hun illegale activiteiten voor de doauniers en belastingambtenaren verborgen te houden. Om de overheidsdienaren letterlijk op het verkeerde spoor te zetten, liepen de smokkelaars op omgedraaide schoenzolen zodat de douaniers zouden denken dat ze de andere kant op liepen. Om de contrabande te kunnen verstoppen werden overal geheime bergplaatsen gemaakt, de zogeheten Kaffeelochs, net als de stenen douanehuisjes op de bergkammen nog steeds in het landschap te zien zijn.
Echte bergbelevenissen in Montafon
Onder het motto ‘Echte bergen, echte belevenissen’ kun je de smokkelroutes nog steeds nalopen, onder meer met behulp van GPS. De smokkelroute op de Gargellner Köpfe bijvoorbeeld is ook goed te doen voor kinderen en mensen die niet zo sportief zijn aangelegd. Wordt je adem je niet benomen door de hoogte of de inspanning dan is het wel door het fenomenale uitzicht. De hele route duurt in totaal drie uur. Een klimuitrusting kun je bij het dalstation huren.
Slapen in het hooi tijdens de Madrisa Rundtour
Er zijn ook smokkelroutes die twee tot drie dagen duren, zoals de Madrisa Rundtour. Die brengt je over hoogtes van 1900 tot 2600 meter over historische smokkelroutes. In de winter is dit een geweldige toerskitocht van een dag. In de zomer is het een meerdaagse tocht en loop je vier uur per dag. De tocht is ook te doen voor kinderen vanaf negen jaar. Zij kunnen onderweg schat zoeken met aanwijzingen van Schmuggi Luggi, het smokkelaarsfiguurtje dat het smokkeraarsverleden symboliseert. Overnachten kan in een boomhut, in het hooi of bij het Schafberg Hüsli. Neem wel je paspoort mee, want steekproefsgewijs wordt er nog gecontroleerd.
Smokkelaarsland op de Schafberg
Wie zo’n tocht teveel van het goede vindt, of kleine kinderen heeft, kan bij het bergstation van de Schafberg-gondel het smokkelgevoel te pakken krijgen in het Smokkelaarsland. Er is een speeltuin, je kunt er geiten aaien, er is een klimbrug en je kunt testen of jij uit het juiste smokkelaarshout gesneden bent. Routes en arrangementen zijn te vinden op schmugglerland.com
Lees ook wat er in de winter in Montafon te doen is. Tip: naar Gargellen? Neem dan je intrek in Landal Hochmontafon aan de rand van het dorp en aan de voet van de gondel.